W Pyzdrach nie było mnie od kilku miesięcy. W końcu trzeba było sprawdzić co tam się dzieje. Do celu miałem głównie pod znośny wiatr. Na mieście spokój, i cisza jakiej jeszcze nigdy tam nie widziałem. Przechodniów można było policzyć na palcach obu rąk. Samochody - na jednej.


Bolesław Pobożny - założyciel Pyzdr © romulus83


Zielony dom © romulus83

Droga powrotna przez Bożykowo. W listopadzie odrestaurowano tam posterunek na dawnej prusko rosyjskiej granicy, powstałej w 1815r. po Kongresie Wiedeńskim. Budki wartownicze dostały nowych strażników, a wiata nowe tablice informacyjne dotyczące okolicy.






Nowe tablice na granicy © romulus83


Co nieco o granicy © romulus83

Na zakończenie inny smaczek znad dawnej granicy - S(z)amarzewo - wieś podzielona.

Dziś wycieczka bez opisu. Jakoś nie ma o czym pisać. Od kiedy jeżdżę w hełmofonie (kasku), rowerzyście częściej podnoszą rękę na przywitanie. ;)


Mauzoleum Św. Ąndrzeja Boboli w Dzierżnicy © romulus83


Tablica na mauzoleum © romulus83


Kamień przy mauzoleum. Grób? © romulus83


Fundamenty palatium w Gieczu © romulus83


Osada edukacyjna w Gieczu © romulus83


Kościół p.w. Św. Katarzyny z 1751r., w Bagrowie © romulus83

Pokaż trasę GPS

Generalnie jak w tytule. Jednak kilka informacji czytelnikowi się należy. Więcej zdjęć i skąpy opis Zaniemyśla można znaleźć w moim wpisie z maja 2013r Zaniemyśl, Bin, Kórnik. Więc dziś, ze względu na zdjęcia znad Jeziora Raczyńskiego ograniczę się wyłącznie do postaci Edwarda Nałęcza hr. Raczyńskiego (1786-1845).

Wyspa Edwarda stanowiła własność hrabiego od1815r, kiedy to otrzymał ją w darowiźnie od Józefa Jaraczewskiego. Wyspę na jeziorze (ówcześnie nazywanym J. Zaniemyslkim) nazwano na jego cześć Wyspą Edwarda. Hrabia przyczyniając się dla sprawy polskiej w pruskim zaborze ufundował m.in. Bibliotekę Raczyńskich w Poznaniu, oraz Złotą Kaplicę w poznańskiej archikatedrze. Niesłusznie posądzony o malwersacje finansowe przy budowie Złotej Kaplicy załamał się. Najpierw nakazał 17 stycznia 1845r. usunąć z cokołu posągu Mieszka I i Bolesława Chrobrego napis Do tej kaplicy ofiarowuje Edward Nałęcz Raczyński. 20 stycznia 1845 przybył do Zaniemyśla, gdzie zjadł obiad u miejscowego proboszcza, po czym kazał uszykować sobie pół funta prochu. W towarzystwie stróża i jego córki dotarł przez zamarznięte jezioro na wyspę, skąd odprawił stróża. Pozostawszy tylko z jego córką, dał jej list, który kazał oddać proboszczowi. Przy czym nakazał jej prędko się oddalić, i nie odwracać się gdy usłyszy wystrzał, lecz szybciej biec do księdza. Gdy Hrabia pozostał sam nabił mała armatkę, z której wystrzelił sobie w głowę. Został pochowany w kościele p.w. Św. Wawrzyńca w Zaniemyślu.

Armatkę, z której Edward Raczyński się zastrzelił można oglądać w muzeum w Śremie. Przy kościele w Zaniemyślu stoi pomnik Hygei (identyczny, jak przed Biblioteką Raczyńskich), który ma rysy twarzy Konstancji z Potockich, żony hrabiego. Na cokole widnieje napis: Żona pilnuje tem czasem, zwłok męża, i błaga modlitwy dla niego. Podobno dotknięcie stopy tego pomnika przynosi szczęście.

Ku pamięci hrabiego, po jego śmierci, jezioro nazwano J. Raczyńskim. Wyspa obecnie niedostępna jest dla turystów, ze względu na odbywający się na niej remont.


Domek szwajcarski na Wyspie Edwarda z lat 1817-19 © romulus83


Jezioro Raczyńskie © romulus83


Wyspa Edwarda na J. Raczyńskim © romulus83


Jezioro Raczyńskie © romulus83


Ciekawe kto zaprojektował zjeżdżalnię, w taki sposób? © romulus83

Wyjechałem w celu sprawdzenia, czy koło Mieszkowa widać jakieś początki prac nad budową obwodnicy Jarocina. Koło Mieszkowa nic się nie dzieje jeszcze. Żadnej wycinki, żadnej niwelacji terenu. Nie wiem, jak sprawa S11 wygląda z drugiej strony Jarocina, koło Witaszyc i Wilkowyj. Nie chciało mi się tam jechać. Po drodze wpadłem na chwile do lasu koło Dębna, popatrzeć sobie na jeden z jarów na Wale Żerkowskim.


Jar koło Dębna © romulus83


Jar koło Dębna © romulus83


Jar koło Dębna © romulus83

W drodze powrotnej wpadłem do Klęki, by zobaczyć pałac z końca XIXw. zbudowany dla Hermana Kennemanna, jednego ze współzałożycieli Hakaty. Nazywany "polakożercą" Kennemann, był właścicielem Klęki, oraz kilku okolicznych wsi, które należały do jego majątku. Obecnie w pałacu mieści się świetlica miejscowej jednostki OSP.


Pałac Hermana Kennemanna w Klęce © romulus83

Z Klęki przez Nowe Miasto do domu. Ostatnio krążyły plotki o zamknięciu mostu na DK 11 w Nowym Mieście, w związku z remontem tegoż mostu. Jak na razie, się nie potwierdziły. Strona GDDKiA również milczy na ten temat. Wg. oficjalnych doniesień, nie został jeszcze rozstrzygnięty przetarg na remont mostu.

Dziś postanowiłem odwiedzić pałac w Grabie. Od dość dawna chodził za mną, ale jakoś wcześniej nie było okazji go zobaczyć z bliska.

Pałac klasycystyczny wzniesiony ok. 1805 - 1810 r., wg projektu Stanisława Zawadzkiego, który zaprojektował również pałac w niedalekim Śmiełowie, a także Dobrzycy.
Rozbudowany w poł. XIX w. o skrzydło wsch., a później o wieżę i taras, z jednoczesną przebudową korpusu głównego. Murowany z cegły, podpiwniczony. Korpus główny, dwukondygnacyjny,(...), Frontowy czterokolumnowy portyk w wielkim porządku, poprzedzony schodami, z panopliami i tarczami herbowymi w tympanonie. W głębi portyku między pilastrami płyciny z płasko rzeźbionymi alegoriami kontynentów. Od wsch. kwadratowa, czterokondygnacyjna wieża, mieszcząca schody i aneks, połączony windą z kuchnią w piwnicy...

Jeszcze kilka lat temu pałac popadał w ruinę. Od 2005r. posiada nowych właścicieli, którzy go remontują od 2008r. Wiąże się to niestety z możliwością oglądania pałacu z za bramy. Nowi właściciele zorganizowali w pałacu kilka sal konferencyjnych, jak i rownież studio nagraniowe. Obiekt, po zakończonym remoncie ma mieć charakter ośrodka konferencyjno - turystycznego. Ciekawe kiedy to nastąpi i czy będzie możliwość zwiedzenia przynajmniej parku części wnętrz? Więcej danych jak i również m.in archiwalne zdjęcia pałacu można zobaczyć na stronie poświęconej pałacowi.



Wieża przekaźnikowa w Żerkowie © romulus83" />



Klasycystyczny palac w Grabie © romulus83" />



Brama pałacowa w Grabie © romulus83" />



Portyk pałacu © romulus83" />


P.S. Jadąc przez Żerków przypomniałem sobie, że dziś mamy drugą rocznicę trzęsienia ziemi w Żerkowie. Choć zdaje się, że epicentrum było w pobliskim Lgowie. Trzęsienie było również odczuwalne w Orzechowie, jednak go nie pamiętam. Przespałem je. :) Dosłownie.

W roku 1815 Napoleon Bonaparte ostatecznie poniósł klęskę. Mocarze ówczesnego świata zebrali się w Wiedniu by zaprowadzić nowy porządek i podzielić Europę. Efektem epoki napoleońskiej była prusko - rosyjska granica dzieląca Wielkopolskę na połowę. W wyniku owych podziałów terytorialnych podpyzderska wieś Samarzewo została przedzielona granicą ówczesnych zaborców.

Po stronie rosyjskiej znalazła się większa część wsi Samarzewo, wraz z jej nazwą naturalnie. Po stronie pruskiej została znacznie mniejsza część wsi, nazywana podobno do tej pory Samarzewem Pruskim. Skąd się wzięła dodatkowa literka "z", która zmodyfikowala nazwę z Samarzewo na Szamarzewo, właściwie do dziś nie wie nikt!

Granica zaborów, biegła wzdłuż drogi łączącej obie wsie, w której osi leży mostek na Wrześnicy. Co ciekawe, granica pozostała do dziś. Obecnie Samarzewo leży w gminie Lądek, w powiecie słupeckim, a sąsiednie Szamarzewo w gminie Kołaczkowo, w powiecie Wrzesińskim.

Dotarłem do Samarzewa © romulus83" />

Koźlak w Samarzewie © romulus83" />

Droga wzdłuż której przebiegała granica © romulus83" />

Widok z Samarzewa na "pruską" stronę. Na wzgórzu po lewej znajdowała się pruska komora celna.

Graniczna droga, widok na Samarzewo © romulus83" />

Widok na "rosyjską" stronę. Rosyjska komora celna znajdowała się na terenie, które zajmuje jedno z dwóch najbliższych gospodarstw. Niestety nie wiem, czy z lewej, czy z prawej strony drogi. Raczej z prawej prawdopodobnie.

Ciekawy wodowskaz na Wrześnicy © romulus83" />

Jadąc do Szamarzewa mija się zbiornik zaporowy na Kanale Kołaczkowskim. To 14 ha staw hodowlany. Ta część Szamarzewa (choć jeszcze przed oficjalną tablicą z nazwą miejscowości) nazywana jest Borkowo. Nazwa ta podobno zanika.

Na zaporze satwu w Szamarzewie (Borkowie) © romulus83" />

Szamarzewo (Samarzewo Pruskie) © romulus83" />

Niemalże ta sama nazwa. Dwie wsie, dwa powiaty, dwie różne gminy. Nawet dwie różne parafie. A niespełna dwieście lat temu była to jedna całość.

---

Inspiracją do wycieczki i zobaczenia wyżej wymienionych miejscowości był pewien reportaż, który ukazał się w lokalnej prasie jakieś dwa miesiące temu.

Wreszcie po długiej przerwie, związanej z nadrabianiem różnych zaległości udało się ruszyć w trasę. Cel był przewidywalny od kilku tygodni. Nowo powstała wieża widokowa w Wolicy Koziej.

Skorzystałem z oficjalnego podejścia pod wieżę, stokiem od strony parkingu, którym można również podjechać rowerem. Tym razem darowałem sobie podjazd. Przy wejściu wisi kartka z informacją "TEREN BUDOWY. ZAKAZ WSTĘPU." A z prasy lokalnej i od znajomego mam informację, że odbiór techniczny nastąpił kilka dni temu. Mimo kartki i taśmy przegradzającej wejście wchodzę na górę. Powiedzieć, że widok z wieży rozczarowuje, to jakby nic nie powiedzieć. Według prasy wieża ma wysokość 14 metrów. Otwarty taras widokowy przewyższają wierzchołki drzew, ale tylko w kierunku Środy Wielkopolskiej. W kierunku Żerkowa drzewa i tak rosną wyżej. Zatem widok rozpościera się praktycznie tylko na Wolicę Kozią. Owszem, w kierunku Środy da się nawet sporo zobaczyć, ale drzewa można było chociaż przyciąć.

Paradoksalnie, jakieś 20-25 metrów od wieży znajduje się najwyższy punkt Oliwnej Góry, który jest położony jakieś 5-6 metrów wyżej, niż podstawa wieży. Jak dotąd najgorsza wieża na jakiej byłem. Inwestycję można było trochę lepiej zaplanować. Umieścić wieżę nieco wyżej, na najwyższym punkcie. Dodać kilka metrów do konstrukcji i przyciąć drzewa przesłaniające widok na okolicę. Moim zdaniem, optymalna byłaby wysokość 20 metrów.

Z góry przepraszam za jakość zdjęć. Chwilowo zostałem bez cyfrówki, więc tylko telefon mi pozostał. :)

Wieża widokowa w Wolicy Koziej © romulus83

Wieża widokowa w Wolicy Koziej © romulus83

Widok ogólny w kierunku Środy Wlkp © romulus83

Widok na Wolicę Kozią © romulus83

Taras na górze © romulus83

Konik © romulus83

Po zmroku mini trening po okolicy w lekkich opadach deszczu.

Spokojny trip po powiecie średzkim. Celem był osiemnastowieczny dwór szlachecki w Koszutach, koło Środy Wlkp.

Po drodze napotykałem kilka ciekawych obiektów, takich jak ponad 50-cio letnią lokomotywę LS 40, której nie ma na oficjalnej liście zachowanych egzemplarzy, a która od zawsze (tzn. odkąd pamiętam) stoi na złomowisku w Bronisławiu.

Lokomotywa manewrowa LS40 na złomowisku w Bronisławiu © romulus83

Dalej były ruiny dworu w Murzynowie Leśnym. Pierwszy raz je spotkałem, chociaż przez Murzynowo jechałem kilka razy, a dwór stoi przy głównej drodze we wsi. Tajemnica polega na strasznie zarośniętym ogrodzie, który całkowicie skrywa dwór przed wzrokiem obcych.

Ruiny dworu w Murzynowie Leśnym © romulus83

Obok dworu jest tabliczka informująca, że to teren prywatny. Chwilę kręciłem się z aparatem, zanim się jakoś ustawiłem. Gdy się odwróciłem, zobaczyłem łypiącą na mnie okiem kobiecinę, która zdaje się była dozorczynią posiadłości. Chwilę później spostrzegłem dym unoszący się nad leciwym dachem budynku. Spojrzałem jeszcze raz na dozorczynię i nic nie mówiąc wsiadłem na rower, spokojnie odjeżdżając.

I tak pomału dokulałem się do Koszut.

Koźlaki w Koszutach © romulus83

Dwór w Koszutach - elewacja fronowa © romulus83

Dwór w Koszutach - elewacja ogrodowa © romulus83

Dwór w Koszutach © romulus83

Dla porównania zdjęcie miniatury dworu ze skansenu w Pobiedziskach.

Dwór w Koszutach © romulus83

Niedawno zakończył się remont dachu we dworze. Stary świerkowy gont wymieniono na nowy, modrzewiowy, który ma być trwalszy od świerkowego. Obecnie dwór mieści Muzeum Ziemi Średzkiej. Historię dworu i opis muzeum można znaleźć tutaj. Ja wyruszyłem zbyt późno, by zwiedzić wnętrza. Zresztą zwiedzanie nie było moim celem. Chciałem po prostu zobaczyć ten obiekt. Pospacerowałem po przydworskim parku, gdzie znalazłem dwie ciekawe rzeźby.

Żuk gnojarz w koszuckim parku © romulus83

Druga, to właściwie grupa rzeźb. Trzy zakapturzone postacie natychmiast skojarzyły mi się z Nazgulami z "Władcy pierścieni" Tollkiena.

Nazgule na naradzie ;) © romulus83

Konstrukcja Nazguli jest bardzo prosta. Prześcieradła, bądź obrusy uformowano w kształt postaci i pokryto warstwą gipsu. Od wewnątrz wzmocniono je stelażem z metalowego profilu i częściowo wypełniono pianką montażową.

Powrót tą samą drogą z pewnymi modyfikacjami. Zagłębiłem się w Garby, by uwiecznić pomnik garbusa.

Garby witają © romulus83

Dla nieznających tematu - pomnik to prawdziwy VW Garbus. Garby znane są z odbywających się w tej miejscowości corocznych zlotów garbusa.

Na zakończenie stwierdzam, że coś mi forma siada ostatnio. Leniwieję. :)

W południe dowiedziałem się, że znów mam wolny dzień. Zatem szybki rzut oka na mapę wystarczył, by wytyczyć trasę krótkiej wycieczki w celu odwiedzenia kilku zabytków w okolicy.

1. Czeszewo

Czeszewo - leśniczówka z II poł. XIX w © romulus83

W dwudziestoleciu międzywojennym w tej leśniczówce, zwanej dworkiem znajdowała się siedziba Nadleśnictwa Czeszewo.

Poroża na leśniczówce © romulus83

Czeszewo - kościół św. Mikolaja z 1792r © romulus83

11 listopada 1918r. miejscowy proboszcz, ks. Franciszek Nowak powołał do życia Republikę Czeszwską i zwołał zbrojny oddział złożony z parafian.

Czeszewo - kościół św. Mikolaja z 1792r © romulus83

Czeszewo - oberża z końca XVIIIw © romulus83

Oberża jest kryta czterospadowym łamanym dachem polskim. To jeden z niewielu tego typu obiektów zachowanych w Wielkopolsce.

2. Mikuszewo

Pałac w Mikuszewie z ok. 1890r © romulus83

Pałac neorenesansowy, lub eklektyczny. Różne źródła różnie podają. Sam nie wiem, czy oba style można było łączyć.

Pałac w Mikuszewie z ok. 1890r © romulus83

3. Gorzyce

Dwór w Gorzycach jest średnio interesujący. Nie mniej był na szlaku. Zwinąłem się z tamtąd równie szybko jak się pojawiłem. Nie jestem pewien czy teren aby prywatny nie jest. Ale brama była otwarta. :)

Dwór w Gorzycach © romulus83

4. Biechowo

Późnobarokowy pofilipiński zespół klasztorny. Obecnie pauliński. Z lat 1734-50. Biechowo to znane w okolicy sanktuarium maryjne. Taka lokalna "Jasna Góra"

Biechowo - kościół zespołu klasztornego © romulus83

5. Nowa Wieś Królewska

Małopolski kościoł w Nowej Wsi Królewskiej © romulus83

Najstarszy drewniany kościół w Wielkopolsce z lat 1550-80. Kryty gontem. Historycy sztuki znaleźli w nim wiele cech typowych dla drewnianych kościołów Małopolski. Możliwe, że małopolscy rzemieślnicy pracujący dla króla w Pyzdrach zbudowali ten kościół.

Małopolski kościoł w Nowej Wsi Królewskiej © romulus83

Po drodze oglądam współczesne śmigło wiatraka.

Jakieś 30 metrow śmigła © romulus83

6. Kaczanowo

Słup wotowy Józefa Jakubowskiego z 1854r © romulus83

Zachodnia strona słupa © romulus83

Południowa strona słupa © romulus83

Północna strona słupa © romulus83

Wschodnia strona słupa © romulus83

Pozostałości wzmianki o fundatorze © romulus83

Jak widać czas i pogoda robią swoje. Słup stoi przy kościele.

Kościół św. Marcina w Kaczanowie © romulus83

7. Gozdowo

Kościół w Gozdowie z 1882r © romulus83

8. Bieganowo

Brama do parku w Bieganowie © romulus83

Pałac w Bieganowie © romulus83

Pałac w Bieganowie zbudowano w stylu eklektycznym w latach 1914-16.

Kościól pw. Świętego Krzyża w Bieganowie © romulus83

Bieganowski kościół ufundowano w XVw. Odbudowano w 1721. Musiał spłonąć na początku lat 80-tych XXw. Z tyl znajduje się pamiątkowa tablica informująca o wmurowaniu kamienia węgielnego przez prymasa Glempa w 1982r. po pożarze.

9. Zieliniec.

Dawna siedziba OSP Zieliniec © romulus83

Kościół w Zielińcu z XVII w © romulus83

W Zielińcu pozostał pałac, obecnie Dom Pomocy Samotnej Matki Monaru. Brak zdjęć oznacza za dużą liczbę tubylców na zewnątrz.

Pozostałości dworu w Grabowie Królewskim © romulus83

10. Grabowo Królewskie

Pozostałości dworu w Grabowie Królewskim © romulus83

Neobarokowy kościół w Grabowie Królewskim z 1925r © romulus83

Ciekawa dzwonnica © romulus83

Popołudniem się ruszyłem w kierunku Żerkowa. Leniwym tempem dojechałem najpierw do Śmiełowa, gdzie pospacerowałem po parku. Potem ruszyłem się na Żerków, który jest uznawany za perełkę turystyczną regionu. Fakt, miasteczko ładne.

Park w Śmiełowie © romulus83

Park w Śmiełowie © romulus83

Punkt widokowy © romulus83

Żerków - zabytkowa barokowa brama © romulus83

Owa barokowa brama, prowadząca do parku, jest jedynym namacalnym śladem istnienia tu niegdyś pałacu.

Żerków - tablica © romulus83

Tyle. Nic ciekawego nie dodam. Miejsca znane i opisane wielokrotnie. W teren nie ma się co zapuszczać po ostatnich deszczach. Coś marnie mi wychodzą te długie weekendy. Oby w następny pogoda dopisała.